بیست و دو سال پیش، آینده ماکائو اسپیکس در تاریکترین زمان خود قرار داشت. آخرین عضو این گونه از طبیعت ناپدید شد و تنها چند ده پرنده در قفس کلکسیونرهای سراسر جهان باقی ماند.
سال ۲۰۱۱ بلو (آبی) در انیمیشن «ریو» به دنبال دختری از نسل خود، راهی برزیل می شود. در واقع ۱۱ سال دیر به مقصد رسیده چون آخرین باری که یکی از هم نسلانش در طبیعت رویت شده حدود سال ۲۰۰۰ میلادی بوده است.
کوچتترین ماکائوی ابی در سال ۲۰۱۱ از طریق انیمیشن هالیوودی «ریو»، با ایفای نقش دو ماکائوی اسپیکس در نقش های اصلی، مورد توجه بین الملل قرار گرفت. این انیمیشن و قسمت دوم آن تهدید انقراض دائمی آنها را برای تعداد زیادی از مردم دنیا آشکار کرد. امروزه، ماکائو اسپیکس از نادر ترین طوطی ها در جهان می بتشد، حتی تعدادشان از پرندگان کاکاپو نیوزلندی کمتر است.
ماکائو اسپیکس همچنین به عنوان ماکائو آبی کوچک شناخته می شود. این پرنده بومی برزیل است و با جثه ای متوسط حدود ۳۰۰ گرم وزن و ۵۶ سانتی متر قد دارد. پرهای اسپیکس از طیف مختلف رنگ آبی و خاکستری تشکیل شده است.
راه تشخیص ماکائو اسپیکس بالغ پوست صورت خاکستری پررنگ تر، عنبیه زرد و منقار کاملا خاکستری تیره است، همچنین پرندگان نا بالغ عنبیه قهوه ای و یک نوار سفید رنگ بالای مرکز منقار خود دارند.
نر ها و ماده ها از لحاظ شکل ظاهری تفاوتی با یکدیگر ندارند، ماده ها به طور متوسط کمی کوچکتر از نر ها هستند. در صورت جفت گیری در سال فقط دو عدد تخم می گذارند. (بزرگوار اگه همت میکرد بیشتر تخم میذاشت شاید انقدر کمیاب نمی شدن)
در قرن نوزدهم باگسترش کشاورزی در آمریکای جنوبی، زادگاه این طوطی، «کاتینگا» که واقع در شمال شرق برزیل است مورد تخریب قرار گرفت. با از بین رفتن زیسگاهشان تعداد آنها کاهش یافت و این اتفاق یک اثر ثانویه ناگوار نیز داشت. با کاهش تعداد یک گونه از حیوانات، کلکسیونرها به دنبال این هستند که یکی از آن را داشته باشند. مکائو اسپیکس هم از این قاعده مستثنی نبود.
کمیاب شدن همانا و به اسارت در آمدن باقی مانده در طبیعت همانا!!!
در سال ۲۰۱۸ رئیس جمهور وقت برزیل، میشل تمر فرمانی صادر کرد تا یک پناهگاه در زادگاه این پرنده ایجاد شود، و یک برنامه پرورش با استفاده از طوطی های مجموعه های خصوصی شکل گرفت. انجمن حفاظت از طوطی سانان در معرض تهدید (ACTP) واقع در آلمان نقش بسیار پررنگی در بازگردانی ماکائو اسپیکس به طبیعت را دارد.
در این مسیر مشکلات زیادی گریبان گیر مجریان این برنامه قرار گرفت. همخونی یک مشکل اساسی در تکثیر حیوانات از یک جمعیت کوچک است، که با تکنیک های پیچیده، وضعیت ژنتیکی پرندگان را بررسی می کنند تا پرندگان را با دقت بسیار برای جفت گیری مطابقت دهند.
از دیگر مشکلات زندگی در اسارت، از بین رفتن مهارت های غریزی پرندگان مانند تهدید شکارچیان احتمالی و پیدا کردن غذا است. برای حل این مشکل چند ماکائو ایلیگر وحشی به محل پرورش اسپیکس ها اضافه شد تا به نوعی زندگی در حیات وحش را به آن ها بیاموزند.
یست سال پس از اعلام رسمی انقراض این گونه در طبیعت، ۵۲ اسپیکس وارد ایالت باهایا برزیل شدند تا درنهایت به زیستگاه بومی خود باز گردانده شوند.
در ۱۱ ژوئن ۲۰۲۲ اولین اسپیکس در اسارت توانست همانند اجداد خود آزادانه در آسمان کاتینگا پرواز کند. که بعد از سی دقیقه پنج عدد از رفقای در بند آن پرنده خوش شانس به او پیوستند. شش ماه بعد از این آزاد سازی موفقیت آمیز در تاریخ ۱۰ دسامبر ۲۰۲۲ دوازده عدد دیگر اسپیکس شانس پرواز در زیستگاه اجدادی خود را بدست آوردند.
تا زمان نگارش این مقاله بر اساس اعلام سازمان «ACTP» همه پرندگان آزاد شده در سلامت کامل هستند. این سازمان امیدوار است این پرندگان امسال جفت گیری کرده و اولین فرزندان خود را در طبیعت به دنیا بیاورند.
